พระพิฆเนศ หรือ พระคเณศ เป็นเทพเจ้าแห่งความสำเร็จ สติปัญญา ปัญญา และอุปสรรค์ เป็นหนึ่งในเทพเจ้าที่ได้รับความนิยมมากที่สุด พระองค์ได้รับการบูชาในฐานะผู้ประทานพรและความสำเร็จแก่ผู้ศรัทธา การบูชาพระพิฆเนศสามารถทำได้โดยการทำพิธีกรรมต่างๆ เช่น การถวายเครื่องสักการะ การสวดมนต์ การเจริญภาวนา การนั่งสมาธิ เป็นต้น นอกจากนี้ ยังสามารถบูชาพระพิฆเนศด้วยการขอพร อธิษฐาน 

คาถาบูชาพระพิฆเนศ ในแบบดั้งเดิมโบราณ มีบทสวดมากถึงร้อยกว่าบท สำหรับชาวพุทธสามารถจะตั้งนะโม 3 จบแล้วค่อยสวดมนต์บูชาเทพทางพราหมณ์ได้ แต่ผู้นับถือศาสนาพราหมณ์จะเริ่มสวดบูชาพระพิฆเนศเป็นอันดับแรก แล้วต่อด้วยการสวดบูชาเทพองค์อื่นๆที่นับถือเพิ่มเติม การสวดคาถาพระพิฆเนศ ควรตั้งจิตอธิษฐานขอพรจากพระพิฆเนศอย่างมุ่งมั่นและตั้งใจ เชื่อว่าหากทำตามขั้นตอนอย่างถูกต้องและขอพรอย่างสุจริต พระองค์ก็จะประทานพรให้สมปรารถนา

คาถาบูชาพระพิฆเนศ (แบบสั้น)

โอม ศรี คเณศายะ นมัช
โอม ศรี มหาคณะปัตเตยะ นมัช
โอม คัม คณะปัตเตยะ นมัช
โอม ศรี วินายะกายะ นมัช

คาถาบูชาพระพิฆเนศ (แบบเต็ม)

โอม ศรีคะเนศายะ นะมะ
ชะยะคะเณศะ ชะยะคะเณศะ ชายะคะเณศะ
เทวา มาตา ชากี ปะระวะตี ปิตามะหา เทวา
ละฑุวัน กาโกคะ ละเค สันตะ กะเร เสวา เอกทันตะ
ทะยาวันดะ จาระ ภุชา ธารี มาเถ สินทูระ เสเห
มูเส กี อะสะวารี อันธะนะ โก อางขะ เทตะโก กายา
พามณะนะ โก กุตรระ เทตะ โกทินะ นิระ ทะนะ มายาฯ
โอม ศรีคะเนศายะ นะมะหะ

ของบูชาพระพิฆเนศ

  • น้ำ
  • นม ควรเป็นนมรสจืด หรือโยเกิร์ตรสธรรมชาติ
  • ดอกไม้หรือพวงมาลัย
  • ผลไม้มงคล เช่น กล้วย มะพร้าว อ้อย สับปะรด ส้ม
  • ขนมหวาน เช่น ขนมลาดูโมทกะ

ห้ามถวายเนื้อสัตว์ เนื่องจากชาวฮินดูเชื่อว่าพระพิฆเนศกินมังสวิรัติ จึงไม่ควรบูชาด้วยเนื้อสัตว์

ขั้นตอนการไหว้ขอพรพระพิฆเนศ

เพื่อการสวดคาถาบูชาพระพิฆเนศบูชาให้ได้ผลสูงสุด ควรเลือกเวลาที่เงียบสงัด เช่น เช้าตรู่ หรือ ก่อนนอน จะได้ไม่มีเสียง รบกวนจากผู้อื่น

  1. นำของสังเวยทั้งหมด (น้ำ นม ผลไม้ ขนมหวาน) วางไว้หน้าเทวรูป
  2. ดอกไม้ ถ้าเป็นช่อหรือดอกเดียวให้วางไว้ข้างหน้า ถ้าร้อยเป็นพวง สามารถนำไปคล้องที่พระกร หรือศาสตราวุธของเทวรูปได้
  3. จุดกำยาน ธูป ประทีป เทียน
  4. การพนมมือ ให้พนมมือแบนราบติดกันนะครับ ไม่ใช่แบบดอกบัวตูม แล้วตั้งจิตให้สงบนิ่ง
  5. เมื่อจิตสงบนิ่งแล้ว ก็เริ่มสวดบูชา…
    • การสวดมนต์นั้น ท่านสามารถใช้บทสวดใดก็ได้เพียงบทเดียว หรือจะสวดหลายๆ บทให้ต่อเนื่องกันก็ยิ่งดี
    • การสวดมนต์นั้น หากยังจำบทสวดหลายๆบทไม่ได้ ก็ให้เลือกมา 1 บทที่จำได้ส่วนใหญ่นิยมเป็น โอม ศรี คเณศายะ นะมะฮา
    • หากมีเวลาน้อย สวดเพียง 1 จบก็เพียงพอ แต่ถ้ามีเวลามาก แนะนำให้ทำสมาธิด้วยการสวดมนต์ โดยวนไปเรื่อยๆ หรือจะเป็น 108 จบก็ดี
    • สวดคาถาบูชาพระพิฆเนศ 3, 9 จบ แล้วขอพร

      6. เมื่อสวดมนต์เสร็จแล้ว ก็ขอพรตามประสงค์

หลังจากสวดคาถาเสร็จให้กล่าวคำว่า “โอม ศานติ…โอม ศานติ…โอม ศานติ” เพื่อขอความสันติให้บังเกิด เป็นอันเสร็จสิ้น

ไม่ว่าจะบูชาอย่างไรก็ตาม หลักสำคัญ คือ ขณะสวดบูชาให้ตั้งสติให้แน่วแน่ สร้างบรรยากาศให้เกิดสมาธิ สวดมนต์ให้ถูกต้อง บูชาด้วยใจที่บริสุทธิ์ ไม่ขอพรด้วยความโลภ ไม่ขอพรที่มีการสาบแช่งผู้อื่น ไม่ขอพรด้วยความท้าทาย หากปฏิบัติขั้นตอนใดผิดพลาดก็ให้ขอขมา บารมีขององค์ท่าน ก็คุ้มครองเราได้

ตำนานพระพิฆเนศ

ตามตำนานเล่าว่า พระพิฆเนศ เป็นโอรสของพระศิวะและพระแม่ปารวตี พระองค์ประสูติเมื่อพระศิวะเสด็จไปบำเพ็ญสมาธิเป็นเวลานาน พระแม่ปารวตีจึงเสกพระองค์ขึ้นมาเพื่อคอยดูแลและปกป้องพระองค์เอง มีอยู่คราวหนึ่งที่พระแม่ปารวตีต้องการสรงน้ำในพระตำหนักด้านใน จึงได้สั่งให้พระพิฆเนศคอยนั่งเฝ้าหน้าประตูไว้ และรับสั่งว่า ห้ามให้ใครก็ตามเข้ามาในพระตำหนักของพระองค์ทั้งสิ้น แต่เป็นคราวเดียวกันกับที่พระศิวะเสด็จกลับมายังพระตำหนัก เมื่อต้องการเข้าไปข้างในกลับพบพระพิฆเนศนั่งขวางไว้ไม่ให้เข้าตามคำรับสั่งของพระมารดา พระศิวะจึงโกรธและขว้างตรีศูลไปที่พระพิฆเนศจนพระเศียรขาดกระเด็น

เมื่อพระแม่ปารวตีทราบเรื่องก็โกรธมากและต่อว่าพระศิวะ พระศิวะจึงสำนึกผิดและสั่งให้เทพยดาไปหาศีรษะของสิ่งมีชีวิตตัวแรกที่พบมาต่อให้กับพระพิฆเนศ เทวดาไปพบศีรษะของช้างมาต่อให้กับพระพิฆเนศ แต่เนื่องจากศีรษะนั้นใหญ่เกินไปจึงตัดออกเหลือเพียงงาเดียว ด้วยเหตุนี้พระพิฆเนศจึงมีงาเดียว

พระศิวะจึงประทานพรให้พระพิฆเนศเป็นเทพเจ้าแห่งปัญญาและความสำเร็จ และทรงแต่งตั้งให้เป็นคณปติ ผู้เป็นใหญ่เหนือเหล่าภูตผีทั้งปวง

พระพิฆเนศเป็นเทพเจ้าที่ผู้คนนิยมสักการะบูชาเพื่อความเป็นสิริมงคล ความสำเร็จ และการขจัดอุปสรรค พระพิฆเนศมีปางต่างๆ มากมาย แต่ละปางมีความหมายและความเชื่อที่แตกต่างกันไป เช่น ปางเด็ก หมายถึง ความไร้เดียงสาและปัญญา ปางผู้ใหญ่ หมายถึง สติปัญญาและความสำเร็จ ปางนักรบ หมายถึง ความแข็งแกร่งและอำนาจ ปางนักเต้น หมายถึง ความรื่นเริงและความสุข เป็นต้น

ในประเทศไทย พระพิฆเนศเป็นเทพเจ้าที่ได้รับความนิยมอย่างมาก มีวัดและศาลพระพิฆเนศอยู่ทั่วประเทศ ผู้คนนิยมสักการะบูชาพระพิฆเนศในวันสำคัญต่างๆ เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันตรุษ วันวิสาขบูชา เป็นต้น